gemeente
Begrotingsrechtmatigheid
Voor het BBV was het gebruikelijk dat begrotingsoverschrijdingen met het vaststellen van de jaarrekening
werden geautoriseerd. Gezien het grote aantal vast te stellen producten was dit logisch. Met het Besluit
Begroting en Verantwoording wordt geautoriseerd op programmaniveau. Omdat het om grote bedragen gaat is,
de in het verleden ontstane praktijk, dat de overschrijdingen niet expliciet voor 31 december in een
begrotingswijzing aan de raad werden voorgelegd, niet meer wenselijk. Alle overschrijdingen dienen voor 31
december aan de raad te zijn voorgelegd. Mocht dit niet zijn gelukt, en is er feitelijk sprake van
begrotingsonrechtmatigheid, dan kunnen bij de jaarrekening deze bedragen alsnog worden geautoriseerd. De
raad dient hier dan wel expliciet op gewezen te worden. Afhankelijk van de situatie kan de accountant dan alsnog
een goedkeurende verklaring geven, waarbij hij de aantekening maakt dat hij zijn verklaring afgeeft met
inachtneming van de voorgenomen goedkeuring van de raad voor deze begrotingswijzigingen. Als de raad
instemt met deze begrotingsoverschrijdingen en de jaarrekening vaststelt, kan de accountant de definitieve
accountantsverklaring afgeven. Het ligt in de rede dat de raad daarover bij het verlenen van de opdracht met de
accountant afspraken maakt. Dit is van belang voor o.a. de indemniteitsprocedure. Het is van belang hier te
benadrukken dat het bij de indemniteitsprocedure veelal NIET gaat om begrotingsonrechtmatigheid, maar om
andere vormen van onrechtmatigheid.
Minimumeisen accountantscontrole
Een accountant controleert niet ieder bonnetje of iedere financiële handeling die binnen een gemeente wordt
verricht. Dit is theoretisch wel mogelijk, maar de kosten van de accountantscontrole zouden dan buitensporig
oplopen. Daarom is de controle gericht op het ontdekken van belangrijke fouten. De accountant maakt
hiervoor bij zijn controle onder meer gebruik van toleranties, risicoanalyse en statistische berekeningen.
Daarmee wordt de kans beperkt dat de jaarrekening de gebruiker, i.e. de raad, op het verkeerde been zet
en blijven tevens de controlewerkzaamheden betaalbaar. In het Besluit Accountantscontrole Gemeenten zijn
de minimumeisen aan de accountantscontrole gegeven. Welke deze minimumeisen zijn, wordt hieronder
behandeld. Daarna komen de mogelijkheden van de raad aan de orde om deze minimumeisen scherper te
stellen.
In de accountantscontrole bestaan twee gangbare begrippen die de marge voor controle en rapportering
aangeven: de goedkeuringstolerantie en de rapporteringstolerantie. Deze toleranties gelden zowel voor het
getrouwe beeld als voor de rechtmatigheid.
Goedke uringstoleran tie
Niet iedere fout of onzekerheid zal leiden tot een niet-goedkeurende accountantsverklaring, alleen al omdat
de accountant niet iedere afzonderlijke financiële transactie controleert. Omdat de accountant niet alles
controleert moet hij bepaalde fouten- en onzekerheidsmarge hanteren. Deze marge wordt de
goedkeuringstolerantie genoemd.
Definitie goedkeuringstolerantie
Definitie
De goedkeuringstolerantie is het bedrag dat de som van fouten in de jaarrekening of onzekerheden in de controle aangeeft,
die in een jaarrekening maximaal mogen voorkomen, zonder dat de bruikbaarheid van de jaarrekening voor de
oordeelsvorming door de gebruikers wordt beïnvloed.
Voor de goedkeuringstolerantie wordt onderscheid gemaakt tussen fouten en onzekerheden. Een fout in de
jaarrekening kan bijvoorbeeld ontstaan doordat jaarrekeningposten onvolledig zijn opgenomen (bijvoorbeeld het
achterwege laten van een voorziening voor groot onderhoud aan het gemeentehuis) of dat de toelichting niet
toereikend is (vanwege strijdigheid met het Besluit Begroting en Verantwoording), of dat de
waarderingsgrondslag onjuist is (vanwege strijdigheid met het Besluit Begroting en Verantwoording). Een
onzekerheid in de controle kan bijvoorbeeld ontstaan door gebreken in de interne controle, waardoor het achteraf
niet meer vast te stellen is of bijvoorbeeld een bepaalde uitgave rechtmatig heeft plaatsgevonden of bepaalde
baten volledig zijn verantwoord.
De goedkeuringstolerantie wordt berekend als een percentage van de totale lasten van de gemeente. Dus als de
totale lasten 1.000.000 zijn en de in het kader genoemde percentages worden gebruikt dan mogen voor een
goedkeurende verklaring de fouten maximaal 10.000 bedragen en de onzekerheden maximaal 30.000.
